تا به حال به این فکر کرده‌اید که سیستم معاملاتی خاص خود را در معاملات داشته باشید؟ سیستم معاملاتی شخصی یکی از الزامات معامله‌گری در بازار سرمایه است که کلید اصلی موفقیت در بازار محسوب می‌شود. اما لزوم داشتن استراتژی معاملاتی چیست و چرا باید روی آموزش جامع و کامل استراتژی معاملاتی تمرکز کنیم؟

تعریف استراتژی معاملاتی

استراتژی یا سیستم معاملاتی مختص معامله‌گران بازار سرمایه ایران نیست و حتی در بازارهای مالی دیگر نیز سرمایه‌گذار بدون داشتن سیستم معاملاتی، توانایی حفظ دارایی خود را نخواهد داشت. هیجان موجود در بازارهای مالی به حدی است که به راحتی می‌تواند با متمایل کردن سرمایه‌گذار به انجام معاملات بی‌جا موجب از دست رفتن کل سرمایه او شود. بنابراين علاوه بر این که داشتن سیستم معاملاتی منظم به فعالیت‌های معامله‌گر نظم می‌دهد، مانع اثرگذاری هر نوع عامل منفی بر روند معاملات او می‌شود تا زمینه‌ساز انجام معاملات بدون استرس و هیجان در بازار باشد.

در این صورت سرمایه‌گذار با هر اتفاقی که رخ می‌دهد، بدون قرارگیری در شرایط هیجانی قادر به تشخیص اتفاقات بعدی است و می‌تواند راهکار مورد نیاز را انتخاب و اجرا کند.

طراحی و ساخت یک استراتژی معاملاتی

چگونه می‌توانیم استراتژی معاملاتی شخصی طراحی کنیم؟ طراحی یک استراتژی معاملاتی از مراحل زیر تشکیل می‌شود:

بازه زمانی خاص انتخاب کنید

بازه زمانی باید توسط خود سرمایه‌گذار و مناسب با تجربه معامله‌گری او و یا نوع معاملاتش انتخاب شود. در همین راستا برخی از معامله‌گران ترجیح به انتخاب بازه زمانی کوتاه مدت دارند و برخی دیگر بازه زمانی میان مدت و یا بلند مدت را برای فعالیت در بازار انتخاب می‌کنند.

بنابراین این مرحله را می‌توان اولین مرحله در طراحی یک سیستم معاملاتی برشمرد. بعد از انتخاب بازه زمانی در نرم افزارهای تحلیلی، برای مثال اگر تحلیلگری انتخاب کرد تا روی نمودارهای هفتگی کار کند، اجازه فعالیت در بازه‌های زمانی دیگر را نخواهد داشت. این مسئله به کنترل معاملات هیجانی معامله‌گر کمک بسیاری می‌کند. پس برای طراحی استراتژی معاملاتی خوب ابتدا بازه زمانی مناسب با خود را انتخاب کنید.

نسبت ریسک به ریوارد را تعیین کنید

در زمینه طراحی سیستم‌های معاملاتی به عنوان یک معامله‌گر باید تعیین کنیم که در یک معامله چه میزان ریسک را قبول می‌کنیم. تعیین مقدار ریسک بر مبنای درصدی از حجم کل سرمایه‌گذاری یا با استفاده از تحلیل تکنیکال و نسبت ریسک به ریوارد معامله انجام می‌شود. به این ترتیب با تعیین میزان قبول ریسک، سرمایه‌گذار انتخاب می‌کند که با رسیدن به نقطه حد ضرر چه تصمیمی بگیرد. این موضوع قبل از شروع یک موقعیت معاملاتی باید تعیین شده باشد.

انتخاب مقدار سرمایه در نظر گرفته شده برای خرید سهم

به عنوان معامله‌گری که اصولی حرکت می‌کند باید تعیین کنید که برای خرید سهم چه سرمایه‌ای را کنار می‌گذارید. یا حتی قبل از خرید سهم تعيين کنید که قرار است خرید را یکباره انجام دهید یا از روش خرید پله‌ای استفاده کنید.

خرید پله‌ای با توجه به پتانسیل‌های سهم انجام می‌شود. از آن‌جا که معامله‌گر در خرید پله‌ای به جهت کاهش ضرر و زیان سرمایه گذاری در بازار بورس با رسیدن سهم به محدوده حد ضرر مجددا اقدام به خرید با هدف کاهش میانگین قیمت خرید می‌کند، باید قبل از تصمیم به خرید شرایط شرکت و پتانسیل‌های سهم را به دقت بررسی کند. گاهی ممکن است سهم مورد نظر، اصلا سهم مناسبی نباشد و تنها سرمایه‌گذار را بیشتر در شرایط ضرر و زیان غوطه‌ور کند.

تعيين نقاط ورود و خروج سهم

معامله‌گر باید قادر به تشخیص محدوده مناسب برای ورود به سهم باشد. معمولا تعيين نقطه ورود به سهم با ابزار تکنیکالی انجام می‌شود. به این ترتیب نقطه ورود مناسب برای همه معامله‌گران یکسان نیست. این به دلیل وجود ابزارهای گوناگون برای تشخیص نقطه ورود مناسب است. ابزارهای مختلف نتايج مختلف به همراه خواهند داشت.

به این منظور معامله‌گر باید در کنار ابزارهای تکنیکالی، روند حرکتی سهم را تشخيص دهد و بتواند رفتار دیگر معامله‌گران را شناسایی کند تا قادر به تشخیص نقطه ورود و خروج مناسب برای سهم باشد.

گاهی سرمایه‌گذاران برای کسب حداکثر سود و کاهش میزان ریسک، از خرید و فروش پله‌ای نیز در برخورد با نقطه‌های قیمتی خاص استفاده می‌کنند. اما در نهايت با توجه به شرایط عرضه سهم توسط فروشندگان و بررسی جامع موقعیت شرکت و عوامل بنیادی و تکنیکالی، می‌توان تصمیم درست را برای انتخاب بهترین نقطه ورود و خروج اتخاذ کرد.

آزمون و خطا و ارتقای سیستم معاملاتی

بعد از این که تمام مراحل را برای طراحی سیستم معاملاتی اجرا و شروع به معامله طبق اصول و ضوابط تعیین شده طی کردید، به خود عادت دهید تا از زیر پا گذاشتن قوانين سیستم معاملاتی دور باشید. هر سیستم معاملاتی برای رسیدن به کمال باید چندین و چند بار تست شود تا با بهینه کردن سیستم، میزان کارایی آن افزایش یابد.

برای تست سریع‌تر سیستم هم از سوابق گذشته سهام استفاده کنید. به عنوان مثال در سوابق سهم به چند هفته یا چند ماه گذشته بازگردید و شرایط خرید سهم را در آن زمان بررسی کنید. موارد ذکر شده در طراحی سیستم معاملاتی را به ترتیب اجرا کنید و عملکرد معاملاتی سیستم را مورد سنجش قرار دهید.

به این ترتیب می‌توانید سیستم شخصی طراحی شده را آزمایش کرده و در صورت وجود مشکلات احتمالی آن‌ها را تشخیص داده و کارایی را با تغییرات جزئی افزایش دهید.

سخن آخر

استفاده از استراتژی معاملاتی به رفتارهای معامله‌گر نظم می‌بخشد. از این جهت طراحی یک سیستم معاملاتی کارآمد برای هر سرمایه‌گذار یک اولویت مهم و اساسی است. استراتژی معاملاتی درست در موفقیت معامله‌گر نقش مهمی ایفا کرده و می‌تواند به عنوان چراغ راه سرمایه‌گذار برای تشخیص موقعیت‌های مختلف در خرید و فروش سهام عمل کند. شاید در شروع استفاده از سیستم معاملاتی، آن را دست و پا گیر و رعايت آن را بی مورد بدانید اما با داشتن استراتژی معاملاتی می‌توانید با خیال راحت‌تری نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنید.