اگر شما هم می‌خواهید زبان جدیدی یاد بگیرید، اما واقعا هیچ‌وقت به هیچ زبانی جز زبان مادری‌تان مسلط نشده‌اید، اگر علاقه‌مند هستید، اگر دولینگو را امتحان کرده‌اید، و اگر کلاس‌هایی را هم گذرانده‌اید اما هیچ یک از آن‌ها به یادگیری شما کمکی نکرده است قطعا موضوعی مانند پتانسیل یادگیری زبان جدید در خواب برایتان بسیار جذاب خواهد بود! اگرچه خیلی دور از دسترس به نظر می‌رسد، اما آیا واقعا ممکن است؟

ساز و کار یادگیری در خواب چگونه است؟

مسئله‌ای که اول از همه وجود دارد این است که بسیاری از ما فرض می‌کنیم که در هنگام خواب، مغز به نوعی خاموش می‌شود یا در طول خواب شروع به بازپخش رویدادها می‌کند. این موضوع دقیقا صحیح نیست، اگرچه، مغز در حال خواب خاطرات را پردازش می‌کند (که می‌توان آن‌ها را با بازپخش‌ها مقایسه کرد). مارک زوست، استاد روانشناسی دانشگاه برن در سوئیس که به مطالعه خواب و یادگیری می‌پردازد، توضیح می‌دهد: وقتی ما در خواب عمیق هستیم -که خواب امواج آهسته (SWS) نیز نامیده می‌شود- مغز به دنبال نشانه‌هایی از حافظه است که در طول بیداری ایجاد شده‌اند و موارد مهم را تقویت می‌کند، در حالی که موارد بی‌اهمیت تضعیف یا حذف می‌شوند تا برای یادگیری روز بعد جا باز کند.

در حالت SWS، مغز کم و بیش در امواجی به نام حالت‌های بالا و پایین فعال ( up-states و  down-states) قرار دارد که هرکدام تقریبا نیم ثانیه طول می‌کشد. زوست و برخی از همکارانش شیفته تحقیقاتی شدند که نشان می‌داد مغز ما قادر به پردازش و حفظ اطلاعات در حالت SWS است. بنابراین، آن‌ها از خود پرسیدند که آیا مغز ما می‌تواند از این زمان برای هضم و نگهداری اطلاعات استفاده کند؟ آیا این امکان وجود دارد که ما بتوانیم چیزهای جدید را در حین خواب یاد بگیریم؟ زوست می‌گوید: «ما فرضیه‌سازی کردیم که حالت‌های بالا پنجره‌ای از فرصت را برای یادگیری اطلاعات جدید در طول خواب در حالت امواج آرام تشکیل می‌دهند».

زوست به همراه محققان خود کاتارینا هنک و سیمون روچ تصمیم گرفتند که این موضوع را کشف کنند. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ انجام دادند بررسی کرد که آیا مردم می‌توانند کلمات جدید را به زبان خارجی در طول حالت‌های بالا یاد بگیرند یا خیر. نحوه کار این آزمایش به این صورت بود: به همه افراد هدفون‌هایی داده شد تا هنگام خواب آن‌ها روی گوش‌هایشان بگذارند. هدفون‌ها صداهای ضبط شده‌ای که در آن‌ها کلماتی را به یک زبان ساختگی و سپس ترجمه آن‌ها به آلمانی -زبان مادری شرکت‌کنندگان- گفته می‌شد، پخش می‌کردند. اگرچه این کار خیلی انتزاعی به نظر می‌رسد، تصور کنید که کسی در هدفون می‌گوید «توفر» به معنای کلید و «گوگا» به معنای فیل است. این کلمات واقعی نیستند، اما اهمیتی ندارد. چیزی که مهم است این است که مغز شما ارتباطی بین صدای کلمه جدید و معنی آن شکل می‌دهد. و شرکت‌کنندگان به نوعی توانستند این کار را انجام دهند.

هنگامی که شرکت‌کنندگان بیدار بودند، به عنوان مثال، به یاد می‌آوردند که یک «گوگا» (که به معنای فیل بود) بزرگ‌تر از یک «توفر» (که به معنای کلید بود) است. شگفت‌انگیز است، مگر نه؟ قطعا شگفت‌انگیز است، اما کل مسئله که «آیا می‌توانیم یک زبان جدید در خواب خود یاد بگیریم» به همین سادگی و بدون ایراد نیست. زوست می‌گوید: « در حالی که این می‌تواند به طور بالقوه برای افزایش قدرت فراگیری واژگان مورد استفاده قرار گیرد، یادگیری یک زبان کاملا جدید بسیار بسیار پیچیده‌تر است.» چیزی که در واقع این مطالعه نشان می‌دهد این است که مغز می‌تواند در طول خواب ارتباط بین کلمات را ایجاد کند، اما این شبیه یادگیری یک زبان کامل نیست. برای مثال، یادگیری دستور زبان به این نیاز دارد که مغز شما ساختارهای جملات پیچیده را تجزیه‌و‌تحلیل کند، که این امر برای یادگیری یک زبان جدید ضروری است و متاسفانه شما نمی‌توانید در حالی که خواب هستید این کار را انجام دهید. همچنین، در ادامه توضیح می‌دهد «ما از نظر فیزیولوژیکی نیز محدود به این هستیم که در طول حالت SWS چه مقدار اطلاعات می‌توانیم به مغز ارائه دهیم.»

جدا از همه این‌ها، وضعیت هوشیاری که هنگام دریافت اطلاعات دارید در نحوه به خاطر سپردن آ‌‌ن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند. زوست توضیح می‌دهد که این هم دلیل دیگری است که چرا شما نمی‌توانید از لحاظ عملکردی هنگامی که خواب هستید زبان جدیدی را یاد بگیرید. او می‌گوید: « اطلاعات ارائه‌شده در حین SWS ناخودآگاهانه وارد مغز می‌شوند و شما بعدا قادر نخواهید بود به طور آگاهانه به آن‌ها دسترسی داشته باشید.» ما باید برای رسیدن به اطلاعات پس از بیدار شدن از برخی ترفندها استفاده می‌کردیم. برای این کار از یک آزمون برای حافظه ضمنی استفاده کردیم، که در آن شرکت‌کنندگان باید به احساسات خود اعتماد کنند. در این آزمون همه کلمات خارجی که در طول خواب به آن‌ها ارائه داده شده بود، دوباره به آن‌ها نشان داده شد، اما آن‌ها فکر می‌کردند برای اولین بار است که این کلمات را می‌بینند، و فقط حدس می‌زدند که آیا آن‌ها اشیا کوچک یا بزرگ هستند. حدس زدن کاری است که ما در حال حاضر وقتی سعی می‌کنیم به زبان دیگری صحبت کنیم انجام می‌دهیم، بنابراین این روش واقعا آن قدر که انتظار می‌رفت مفید نیست.

زوست می‌گوید: «متاسفانه هیچ راه میانبری برای یادگیری زبان جدید از طریق خواب وجود ندارد، شما هنوز هم باید این کار را با کمی تلاش آگاهانه انجام دهید.» این تلاش‌ها و تمرین‌های یادگیری شما ممکن است با برخی از نوارهای ضبط شده برای حالت ناخودآگاه تقویت شود، اما این ایده واقعا تنها در شرایط بالینی و تجهیزات پیچیده تست شده است. الیزابت لومباردو، روانشناس مستقر در شیکاگو، می‌گوید: «تصور اینکه هدفون یا دستگاه پخش صوت را روشن کنید و چشمان خود را ببندید تا با تسلط کامل بر زبان دیگری بیدار شوید، هم وسوسه‌انگیز و هم پوچ است.» زمانی که به زوست اشاره شد که برخی از روانشناسان احساس می‌کنند که کل ایده شما درباره یادگیری یک زبان جدید در خواب کمی مشکوک و غیرواقعی به نظر می‌رسد، گفت: «آن روانشناسان درست می‌گویند!»

اما نا‌امید نشوید! هنوز هم راه‌های سریع دیگری برای یادگیری و ترجمه متون انگلیسی وجود دارد. قطعا ابزارهای ترجمه برای ترجمه متون در زمان‌هایی که عجله دارید برای شما مفید خواهند بود! ابزارهای معروف و کارآمدی مانند گوگل ترنسلیت، ترجمیار، ترگمان، و ... می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. البته اگر دانشجو یا پژوهشگر هستید، و یا در زمینه کاری خود همواره با زبان انگلیسی سروکار دارید، هرگز دست از تلاش برای یادگیری برندارید. ابزارهای ترجمه و سایت‌های سفارش ترجمه در کنار فرآیند یادگیری شما و در شرایطی که فرصت کمی برای تحویل پروژه، سند، متن یا مقاله‌ای دارید، به کمک شما می‌آیند.