جراحی لاپاراسکوپی برای درمان بیماریها
جراحی لاپاراسکوپی؛ خلاصهای کوتاه
یک شیوهی مدرن جراحی را میتوان لاپاراسکوپی نام برد که در ناحیهی شکم و لگن انجام میگیرد. در جراحی لاپاراسکوپی برخی ابزارهای کوچک و ظریف را از قسمت شکم و لگن که برشهای کوچکی دارند وارد میکنند.
هنگام جراحی لاپاراسکوپی که آن را جراحی سوراخ کلید نیز مینامند هیچ نیازی به برشهای وسیع که در جراحیهای باز زیاد اتفاق میافتد نیست زیراکه در این نوع عمل پزشک از یک ابزار با نام لاپاراسکوپ کمک میگیرد که یک لولهی بسیار کوچک است.
از این عمل در بیشتر مواقع در تشخیص و درمان بسیاری از بیماریها بهره میگیرند. در لاپاراسکوپی با استفاده از دوربین اندامهای داخلی را رصد میکنند. البته که با کمک بسیاری از تصویربرداریها هم این امکان وجود دارد اما گاهی این آزمایشات اطلاعات موردنظر را به پزشک نمیدهد و باعث ضرورت لاپاراسکوپی میشود.
با این روش نمونههای بیوپسی از بافت نیز بدست میآید. امروزه حتی برای برداشتن تومورهای خوشخیم و یا سنگهای کلیه این روش کاربرد دارد. قبل از انجام جراحیها از بهترین جراح لاپاراسکوپی دربارهی امکان انجام این عمل مشورت بگیرید. در ادامه مقاله دربارهی لاپاراسکوپی صحبت خواهیم کرد.
جراحی لاپاراسکوپی؛ مواقع مورد استفاده
ممکن است این سؤال به ذهن شما برسد که با وجود امکان آزمایشات پیشرفته تصویربرداری فعلی، لاپاراسکوپی برای چه انجام میشود؟ در واقع اغلب میتوان با استفاده از روشهای غیرتهاجمی مانند: سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI)، یک بیماری را تشخیص داد.
بااینحال، گاهی تنها راه برای تأیید تشخیص نهایی، بررسی مستقیم قسمت آسیبدیده بدن با استفاده از لاپاراسکوپ است.
به همین دلیل، در حال حاضر از لاپاراسکوپی برای تشخیص بسیاری از شرایط مختلف و بررسی علائم خاص مانند موارد زیر استفاده میشود:
جراحی لاپاراسکوپی روشی برای درمان بیماریها
- بیماری التهابی لگن (PID) که نوعی عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی فوقانی زنان شامل رحم، لولههای رحمی و تخمدانها محسوب میشود
- آندومتریوز که در آن تکههای کوچکی از پوشش رحم (آندومتر) در خارج از رحم یافت میشود
- حاملگی خارج رحمی که نوعی حاملگی است که در خارج از رحم رخ میدهد
- کیست تخمدان یا همان کیسهای پر از مایع که در تخمدان ایجاد میشود
- فیبروم که تومورهای غیر سرطانی هستند که در رحم یا اطراف آن رشد میکنند
ناباروری زنان
- بیضه نزول نکرده که یک بیماری شایع در پسران کم سن و سال است و در آن یکی از بیضه ها یا هر دو بیضه وارد کیسه بیضه نشده اند
- آپاندیسیت یا تورم دردناک آپاندیس (کیسه کوچک متصل به روده بزرگ) و صفرا
- بروز درد غیر قابل توضیح در لگن یا شکم
- حذف یا ترمیم قسمتهای معینی از روده بزرگ یا معده (سیستم گوارش)
- حذف یا ترمیم مثانه، میزنای یا حالب و کلیهها (سیستم ادراری)
- اهدای کلیه از یک فرد به دیگری
- روشهای کاهش وزن مانند اسلیو یا بای پس
- اصلاح فتق
- مشاهده کبد و پانکراس به منظور بررسی وجود تومورهای سرطانی
- مشاهدهی اندامهای شکمی برای بررسی علائم بیماریهایی که تشخیص آنها دشوار است (جراحی اکتشافی)
- مشاهدهی تومور در شکم
- بررسی منبع درد شکمی یا حذف بافت اسکار یا زخم
- جستجوی منبع خونریزی داخلی یا خون مردگی (چنانچه بیمار فشار خون طبیعی داشته است).
از جراحی لاپاراسکوپی در موارد بالا استفاده میشود.
لاپاراسکوپی چگونه انجام میشود؟
لاپاراسکوپی معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود؛ یعنی شما همان روز میتوانید پس از جراحی به خانه برگردید. این جراحی ممکن است در بیمارستان یا در یک کلینیک جراحی سرپایی انجام شود.
معمولاً برای این نوع جراحی، بیهوشی عمومی به کار برده میشود. شما در طول بیهوشی عمومی به خواب میروید و دردی احساس نمیکنید. یک سرم داخل وریدی به شما زده میشود که مادهی بیهوشی و مایعات از طریق آن به بدن شما میرسند.
جراحی لاپاراسکوپی برای تشخیص برخی بیماریها کاربرد دارد
در برخی موارد، جراحی را میتوان با بیحسی موضعی شروع کرد که طی آن، قسمت مورد نظر بیحس میشود و شما در حالی که بیدارید، دردی را حس نخواهید کرد.
بهترین جراح لاپاراسکوپی، در طول جراحی لاپاراسکوپی، شکافهایی به طول ۲ تا ۴ سانتیمتر در بخشهایی از شکم ایجاد میکند. سپس، لوله نازکی به نام کانولا وارد آن ناحیه میشود تا شکم را با گاز کربن دی اکسید متورم سازد. پر کردن شکم با گاز باعث میشود تا پزشک بتواند اندامهای شکمی را بهتر و واضحتر ببیند.
زمانی که شکم متورم شد، جراح لاپاراسکوپ را وارد شکافها میکند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصاویری از اجزای داخل شکم روی پرده یامانیتور نمایش میدهد و جراح میتواند اجزای داخل شکمی را بطور زنده و در لحظه مشاهده نماید.
تعداد و اندازهی شکافها بستگی به بیماری خاصی دارد که جراح اقدام به کشف یا جلوگیری از آن کرده است. در حالت کلی، بین ۲ تا ۵ شکاف یا برش ایجاد میشود که ابزار جراحیهای دیگر از آنها وارد میگردند.
زمانی که تمامی مراحل به اتمام رسیدند، شکم از گاز کربن دی اکسید خالی و ابزار از داخل شکم خارج میگردند. در نهایت، برشها با بخیه یا بانداژ بسته میشوند.
پس از جراحی لاپاراسکوپی چه میشود؟
نتایج، بستگی به روش انجام شده و یافتههای پزشک دارد. در اغلب موارد، بیماران با کمترین درد و ناراحتی بهبود مییابند، زیرا فقط برشهای کوچکی در بدن آنها به وجود آمده است.
امکان دارد در محل شکاف کمی احساس درد کنید. در این صورت، دکتر برای شما مسکن تجویز خواهد کرد.
اگر شکافها بخیه شوند، طبق صلاح دید پزشک، بخیهها پس از یک یا دو هفته کشیده خواهند شد.
گاهی اوقات گاز کربن دی اکسید میتواند بعد از عمل باعث ایجاد درد در شانهها شود. همان اعصابی که به شانهها میرسند، در دیافراگم هم وجود دارند و گاز ممکن است دیافراگم را تحریک کند. این درد در طول زمان از بین میرود.
جراحی لاپاراسکوپی بسیار کاربردی است
فشار گاز میتواند احساس نیاز مکرر و فوری به ادرار را ایجاد نماید که با مرور زمان رفع میشود.
دکتر تعیین میکند که از چه زمانی میتوان خوردن و نوشیدن را از سر گرفت.
هنگامی که یک فرد به اندازه کافی بهبود یابد، میتواند به خانه برگردد؛ ولی بلافاصله پس از ترخیص نمیتواند رانندگی کند.
مزایای لاپاراسکوپی چیست؟
در گذشته برای یک عمل کیسه صفرا شکافهای بزرگ بین ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتری سمت راست شکم و زیر دندهها ایجاد میشد و مشکلات زیادی را برای بیمار در مقایسه با روش لاپاراسکوپیک ایجاد میکرد عدم وجود این عوارض که در ادامه به آنها اشاره میکنیم را میتوان از مزایای جراحی لاپاراسکوپی دانست:
-درد شدید برای بیمار پس از عمل جراحی باز
-میزان خونریزی بسیار بیشتر حین عمل
– میزان استراحت طولانیتر پس از عمل برای بیمار
–احتمال مشکلات تنفسی و عفونت ریه بیشتر در حالت جراحی باز
_احتمال عفونت زخم و محل عمل بیشتر
_از عوارض مهم دیگر فتق یا هرنی جدار شکم در محل عمل بود
در روش لاپاراسکوپی تمامی این مشکلات به شدت کاهش یافته و برطرف شده است.
از مزایای دیگر لاپاراسکوپی دید بهتر جراحی است در این روش به وسیله لنزهای به کار رفته در دوربینهای دستگاه، دید و بزرگنمایی تصویر تا ۲۰ برابر چشم غیر مسلح ممکن میشود
افرادی که بر تکنیک لاپاراسکوپی تسلط ندارند تصور میکنند دید جراحی در این روش کاهش مییابد که دقیقاً عکس این مسأله صحت دارد.
همچنین در روش لاپاراسکوپی فرد خیلی سریعتر به زندگی روزمره و محل کار خود باز میگردد
تکنیک لاپاراسکوپی
خطرات حین جراحی لاپاراسکوپی
در حین انجام لاپاراسکوپی احتمال بروز خطرات زیر وجود دارد:
ممکن است جراح سهوا یک رگ یا اندام را سوراخ کند. این اشتباه میتواند منجر به خونریزی یا آسیب به آن اندام شود.
بافت زخم باقی مانده از عملهای قبلی میتواند فرو کردن صحیح تروکار (ابزاری نوک تیز که در پزشکی و جراحی به کار میرود. از تروکار برای دستیابی به رگهای خونی و حفرات بدن استفاده میشود) به داخل شکم را با مشکل مواجه سازد. بافت زخم همچنین میتواند از انتشار گاز در شکم جلوگیری کند.
چنانچه عوارضی ایجاد شود یا عود کند، احتمالاً جراح تصمیم بگیرد که به جای لاپاراسکوپی شکاف بزرگتری به وجود آورد و رویهی جراحی استاندارد را پیش بگیرد. البته مطمئناً پزشک در این تصمیم، سلامت بیمار را در اولویت قرار خواهد داد.
ذکر دوباره این نکته حائز اهمیت است که اگر عمل توسط یک جراح خوب صورت بگیرد هیچ گونه آسیب یا عارضهای برای بیمار پیش نخواهد آمد و کاملاً بیخطر خواهد بود؛ بنابراین بیماران میبایست در انتخاب جراح دقت کافی داشته باشند.
عوارض لاپاراسکوپی
با وجود فوائد بسیار زیاد این روش نوین اما احتمال بروز عوارض خاص آن نیز وجود دارد. رایجترین خطرات مرتبط با جراحی لاپاراسکوپی خونریزی، عفونت و آسیب به اندامهای شکم است. با اینحال، این موارد به ندرت
رخ میدهند و از هر ۱۰۰ بیمار در یک یا دو مورد مشاهده میشوند. بعد از عمل، مهم است که علائم خود را بررسی کنید. در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به پزشک اطلاع دهید:
• تب یا لرز
• درد شکمی که با گذشت زمان شدیدتر میشود
• قرمزی، تورم، خونریزی یا تجمع مایعات در محلهای برش
• حالت تهوع یا استفراغ مداوم
• سرفه مداوم
• تنگی نفس
• ناتوانی در ادرار کردن
• سبکی سر
معمولاً خطر کمی برای آسیب به اندامهای داخلی مورد بررسی در حین لاپاراسکوپی وجود دارد. تخمینزده میشود که عوارض جدی بعد از لاپاراسکوپی از هر ۱۰۰۰ مورد ۱ مورد است. در صورت سوراخ شدن اندام ممکن است خون و مایعات دیگر در بدن شما نشت کنند. در این حالت، برای جبران آسیب به جراحی دیگری نیاز خواهید داشت.
جراحی لاپاراسکوپی جراحی سختی نیست
پیامدهای جدی بعد از لاپاروسکوپی
برخی عوارض نسبت به عوارض ذکر شده در بالا جدیتر هستند. از عوارض جدی بعد از لاپاراسکوپی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• آسیب به عضوی مانند روده یا مثانه که میتواند منجر به از دست دادن عملکرد عضو مورد نظر شود
• آسیب به شریان اصلی
• عوارض ناشی از استفاده از پمپاژ گاز دی اکسید کربن در طول عمل مانند تجمع حبابهای گاز در عروق
• واکنش آلرژیک جدی به بیهوشی عمومی
• لخته شدن خون در ورید که معمولاً در یکی از پاها (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) ایجاد میشود و میتواند جریان خون را در یکی از رگهای خونی ریه قطع کرده و مسدود کند (آمبولی ریوی)
در برخی شرایط، جراح شما ممکن است خطر لاپاراسکوپی تشخیصی را بیشتر از مزایای آن بداند. این وضعیت اغلب برای کسانیکه جراحیهای قبلی شکمی انجام دادهاند وجود دارد زیرا خطر ایجاد چسبندگی بین ساختارهای شکم و صدمه به اندامها را افزایش میدهد.
بنابراین جراحی لاپاراسکوپی نیز با وجود کم تهاجمی بودن عوارض مشخصی دارد و بهتر است در موارد ضروری انجام شود. این اطمینان را به شما میدهیم که اگر در سنین جوانی یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید مطمئناً در سنین بالاتر با الزام انجام لاپاراسکوپی یا انواع جراحی باز مواجه نخواهید شد.
منظور از سبک زندگی سالم خوردن غذاهای کمچرب، با قند پایین و متنوع است که بیشتر شامل میوه و سبزیجات است، پرهیز از غذاهای آماده و فست فود، داشتن حداقل ۳۰ دقیقه ورزش یا پیادهروی سریع در روز، پرهیز از مصرف مداوم الکل و دخانیات است.
بهتر است حین عمل استرس نداشته باشیم
انواع جراحی لاپاراسکوپی
همانطورکه متوجه شدید سه نوع لاپاراسکوپی برای تشخیص، درمان یا نمونهبرداری وجود دارد. گاهی از جراحی لاپاراسکوپی برای ترمیم جراحیهای قبلی انجام شده نیز استفاده میشود. به عنوان مثال موارد زیادی مشاهده شده است که پزشک بعد از جراحی لاغری به دلیل تجمع مایعات زیر پوست (سروما) مجبور شده است لاپاراسکوپی ترمیمی انجام دهد.
معمولاً لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و در حین انجام آن جراح یک یا چند برش کوچک در شکم ایجاد میکند تا بتواند لوله دستگاه لاپاراسکوپ را وارد بدن کند. همراه با این دستگاه یک لوله پمپاژ گاز به داخل شکم برای باز کردن بافتهای داخلی و افزایش وضوح دید جراح نیز وارد میشود. اگر نیاز به برداشتن بافت خاص یا تخلیه یک توده یا ارگان کوچک مثل صفرا است، یک لوله مخصوص که دارای گیره خاصی در سر آن است نیز وارد بدن بیمار میشود.
بعد از عمل، گاز پمپاژ شده از شکم شما خارج میشود، برشها با استفاده از بخیه بسته میشوند و از پانسمان استفاده میشود. شما اغلب میتوانید در همان روز لاپاراسکوپی به خانه بروید، اگرچه ممکن است لازم باشد به تشخیص جراح یک شب در بیمارستان بمانید.
علائمی که نشان میدهند شما به یک جراحی لاپاراسکوپی نیاز دارید
درصورتیکه شما با علائمی از مشکلات دستگاه تناسلی چه در خانمها و چه در آقایان، مشکلات کلیه یا مجاری ادراری یا مشکلات گوارشی مواجه شوید که نیاز به جراحی داشته باشند، معمولاً اولین نظر پزشک به جراحی لاپاراسکوپی است زیرا عوارض و خطرات بسیار کمی دارد. البته باید بدانید که همه انواع جراحی با روش لاپاراسکوپی قابل انجام نیستند.
مثلاً در مواردی که تومور نواحی مختلف بدن را درگیر کرده است پزشک مجبور است تا جراحی باز انجام دهد و بدن را از بابت این عارضه به خوبی پاکسازی کند.
پزشکان ابتدا از این روش برای جراحی کیسه صفرا و عملهای مربوط به زنان استفاده میکردند و بعدها برای جراحی رودهها، کبد و سایر اندامها به کار گرفته شد.
برای جراحی لاپاراسکوپی از لاپاروسکوپ استفاده میشود
لاپاراسکوپی و تشخیص سرطان
از جراحی لاپاراسکوپی میتوان برای تشخیص انواع خاصی از سرطانها نیز استفاده کرد. معمولاً از لاپاراسکوپ برای بدست آوردن نمونهای از بافت مشکوک به سرطان استفاده و در نهایت نمونه برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال میشود. این کار به عنوان نمونه برداری شناخته میشود.
اصولاً سرطانهایی که میتوانند با استفاده از لاپاراسکوپی تشخیص داده شوند عبارتند از:
• سرطان کبد
• سرطان پانکراس
• سرطان تخمدان
• سرطان مجرای صفراوی
• سرطان کیسه صفرا
جراحی لاپاراسکوپی و درمان بیماریهای مختلف
جالب است بدانید که امروزه از جراحی لاپاراسکوپی برای درمان بیماریهای مختلفی مانند موارد زیر نیز استفاده میشود:
• برداشتن آپاندیس ملتهب به ویژه در موارد آپاندیسیت که خطر ترکیدن آپاندیس زیاد است
• برداشتن کیسه صفرا که اغلب برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده میشود
• برداشتن بخشی از روده که اغلب برای درمان بیماریهای گوارشی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت استفاده میشود زیرا این مشکلات به دارو پاسخ نمیدهند
• ترمیم فتق به خصوص مواردی که در کشاله ران وجود دارد
• ترمیم زخم معده مخصوصاً اگر با علائم خونریزی معده است
• انجام جراحی کاهش وزن
• برداشتن برخی از اندامهای مبتلا به سرطان مانند تخمدانها، پروستات، کبد، روده بزرگ، کلیه یا مثانه
• درمان حاملگی خارج رحمی به منظور خارج کردن جنین و جلوگیری از آسیب به لوله های رحمی
• از بین بردن فیبروم
• برداشتن رحم (هیسترکتومی) که گاهی اوقات برای درمان سرطان رحم، بیماری التهابی لگن (PID) و آندومتریوز رخ میدهد
بنابراین جراحی لاپاروسکوپی در درمان بیماریهای بالا بسیار کاربرد دارد.
چه زمانی ممکن است لاپاراسکوپی انجام نشود؟
به طور کلی جراحی لاپاراسکوپی بیخطر است و دلیل اینکه امروزه بیشتر جراحیهای داخل شکم و لگن به این شکل انجام میشود بیخطر و ایمن بودن آن است. اما در برخی موارد ممکن است جراحان از انجام جراحی به روش لاپاراسکوپی اجتناب کنند و درمان را به شیوه سنتی و از طریق لاپاراتومی پیش ببرند.
مثلا اگر اندامهای داخلی شکم دچار التهاب و تورم زیاد باشند و یا دید مناسبی از طریق دوربین لاپاراسکوپ حاصل نشود احتمالاً جراح با ایجاد برشهایی در شکم، جراحی را به روش لاپاراتومی انجام دهد.
از بهترین جراح لاپاراسکوپی برای عمل کمک بگیریم
فرق عمل لاپاراتومی با جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
در بسیاری از موارد، لاپاراسکوپی میتواند به جای جراحی لاپاراتومی صورت پذیرد. لاپاراتومی نوعی روش جراحی است که در آن برشهای وسیعی روی شکم ایجاد میشود و در پی آن حفره شکم به صورت عمودی کاملاً باز میشود. این عمل خطراتی به همراه دارد و بنابراین در اغلب اوقات از روشهای جایگزینی مثل لاپاراسکوپی برای بیماران استفاده میشود. در مقابل، لاپاراسکوپی برشهای بسیار کمتری دارد، عوارض آن بسیار جزئی و نادر هستند، استرس ندارد، مشکلات و هزینههای کمتری دارد و نیاز به بستری شدن طولانی نیز ندارد و در کل دوره نقاهت با این روش بسیار کوتاه مدت است.
لاپاراسکوپی و ارتباط با پزشک
درصورتیکه علائمی داشتید که از نظر پزشک نیاز به انجام جراحی لاپاراسکوپی است، از دستور پزشک امتناع نکنید. پس از جراحی نیز ۲۴ ساعت اول بسیار حیاتی است و به همین دلیل توصیه میشود در این بازه زمانی در بیمارستان بمانید. هنگامیکه مرخص شدید در صورت مواجهه با علائم زیر حتماً دوباره به پزشک مراجعه کنید:
• رسیدن دمای بدن به ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
• لرز
• استفراغ شدید یا مداوم
• افزایش درد شکم
• قرمزی، درد، تورم، خونریزی یا ترشح در اطراف زخمها
• ترشحات غیر طبیعی واژن یا خونریزی واژینال
• درد و تورم در یکی از پاها
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
بهتر است این نکات را حتما در نظر داشته باشیم.
جایگزین جراحی لاپاراسکوپی در طب سنتی
امروزه طب سنتی راههای درمانی زیادی کشف کرده است که میتوانند با درمان گیاهی مانع از انجام لاپاراسکوپی شوند. به عنوان مثال، متخصصان طب سنتی معتقدند که امکان از بین بردن سنگ صفرا یا پیشگیری از تشکیل آن با داروهای گیاهی وجود دارد. در مورد سنگ کلیه نیز چنین دیدگاهی وجود دارد. حتی در مورد مشکلات زنان و یا بیماریهای گوارشی نیز روشهای سنتی یافت میشود. بنابراین پیشنهاد میکنیم از اطلاعات متخصصان طب سنتی نیز استفاده کنید و پس از تجمیع نظرات آنها با پزشکان یک تصمیم کلی بگیرید.
مهارت پزشک در جراحی مهم است
سخن پایانی
به طور کلی، تغییرات در سبک زندگی پس از جراحی لاپاراسکوپی بر درمان بیماری اثر چشمگیری خواهد داشت.
این تغییر ممکن است این معنی را بدهد که بیمار باید دارو مصرف کند، رژیم محدودی را دنبال نماید یا از مواردی که باعث تشدید برخی بیماریهای گوارشی میشوند (مانند سیگار کشیدن یا الکل) خودداری کند. لازم است بیمار در مورد این تغییرات در سبک زندگی با پزشک معالج خود مشورت نماید
چنانچه به دارویی حساسیت دارید؛ مثل داروهای بیهوشی، مشکلات خونریزی دارید یا هر نوع داروی رقیقکنندهی خون مانند آسپرین یا وارفارین (کومادین) مصرف میکنید، باردار هستید، حتماً آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
هزینه لاپاراسکوپی بسته به پزشکی که مراجعه میکنید و همچنین مرکز بستری و بیمارستان هزینههای متفاوتی دارد. دکتر محمود حیدری در زمینهی جراحی لاپاراسکوپی دارای تجربه و مهارت بالایی است. شما میتوانید جهت مشاوره و ارتباط با ما در تماس باشید؛ همچنین از طریق واتساپ و یا کامنت نظرات و سوالات خود را مطرح کنید.
با جراحی لاپاراسکوپی به سلامت خود اهمیت بدهیم