تسمه یکی از پرکاربردترین قطعات صنعتی است که انتخابش به شکلی صحیح و اصولی بازده دستگاه را بالا می‌برد و برعکس، اگر به کاربردش، نحوۀ نصب آن و ... دقت نشود، ممکن است با خرید محصولی نامناسب که کیفیت مطلوبی نیز ندارد نه تنها باعث خرابی دستگاه شود بلکه قطعات دیگر را نیز از رده خارج کند، زمان هدر برود و هزینه‌های اضافی برای مجموعه بتراشد. ما در این نوشته سعی کرده‌ایم با گردآوری اطلاعات پایه‌ای دربارۀ تسمه، سطح آگاهی از نحوه عملکرد این قطعه، انواع آن و ... را بالاببریم تا کمکی باشد برای صنعتگرانی که قصد خرید تسمه را دارند.

در ضمن گروه‌های صنعتی در عرصۀ تامین و واردات قطعات صنعتی همچون تسمه، بلبرینگ ، زنجیرهای صنعتی، کاسه نمد و ... فعال هستند که به کمک مشاوره‌هایی که ارائه می‌دهند خرید بسیار آسانتر و امن‌تر می‌شود. یکی از پیشروترین شرکت‌ها در این زمینه، گروه صنعتی پارس‌خورشید است که فعالیتش را از سال 1393 آغاز کرده است. پارس‌خورشید با واردات محصولاتی متنوع از برندهای برتر جهانی همچون انواع کاسه نمد، بلبرینگ، زنجیرهای صنعتی و تجهیزات برق صنعتی به چرخیدن چرخ صنعت کمک می‌کند. خب حالا دیگر زمان آن است که به سراغ شناختن تسمه برویم تا خودمان هم متخصص شویم.

تسمه چیست؟

تسمه حلقه‌ای از ماده‌ای انعطاف‌پذیر است که برای ایجاد پیوند مکانیکی و انتقال انرژی بین دو یا چند شفت استفاده می‌شود. تسمه‌ها به دور پولی‌ها پیچیده می‌شوند و حلقه می‌زنند. در سامانه‌ای دارای دو پولی ممکن است، هر دو پولی در یک جهت به گردش درآیند یا تسمه به صورت ضربدری باشد تا جهتشان مخالف یکدیگر شود. به عنوان یک عامل حرکت، تسمه نقاله یکی از مواردی است که کاربردهای تسمه را نشان می‌دهد. در تسمه نقاله، از تسمه برای حمل بار بین دو نقطه استفاده می‌شود. تسمه‌ها را معمولاً با یکاهای میلی‌متر یا اینچ اندازه‌گیری می‌کنند که در تسمه‌های میلی‌متری قطر خارجی و در تسمه‌های اینچی قطر داخلی ملاک اندازه‌گیری است. طول تسمه‌ها در حدود شش تا دوازده میلی‌متر است و عرض آن‌ها نیز بین بیست تا شصت میلیمتر است.

تسمه‌های صنعتی در ماشین‌سازی کاربرد زیادی دارند. تسمه‌ها به دوشکل باز یا گرد تولید می‌شوند. در صنعت، از تسمه‌ها در بخش‌های مختلفی استفاده می‌شود که کاربردهای متفاوت نیز دارند، بنابرین با توجه به کاربرد آن‌ها، تسمه ها در شکلها و جنس‌های مختلف تولید می‌شوند. برای مثال اگر نیاز داریم، تسمه، در برابر عوامل سایشی مقاومت داشته باشد باید از ماده‌ای استفاده کنیم که مقاومت سایشی داشته باشد. انواعی دیگر از تسمه‌ها هستند که باید در برابر روغن، حرارت زیاد و کشش مقاومت داشته باشند.

 

 

تسمه‌های صنعتی چه کاربردی دارند؟

تسمه‌های صنعتی به سه شکل متفاوت استفاده می‌شوند:

• اول: برای منتقل کردن قدرت
• دوم: جهت تنظیم زمان حرکت قطعات موتور
• سوم: تسمه نقاله: برای انتقال دادن اشیاء از یک سمت به سمت دیگر

تسمه‌ها در چند نوع تولید می‌شوند؟

تسمۀ تخت: در مواقعی که فاصلۀ قطعات از یکدیگر زیاد است کاربرد دارد.

تسمۀ وی‌شکل (ذوزنقه‌ای): از این تسمه برخلاف تسمۀ گرد، در مواردی که نیازی به نیروی زیادی هست استفاده می‌شود.

تسمۀ چندشیار: اگر چند تسمه ذوزنقه‌ای را در کنار هم قرار دهیم، دروقاع یک تسمۀ چندشیار ایجاد کرده‌ایم. از این تسمه برای انتقال نیروها استفاده می‌شود.

تسمه گرد: وقتی نیروی کمی منتقل می‌شود این تسمه کاربرد دارد.

تسمه آجدار: برای استفاده در دستگاه‌های کوچک مثل ماشین لباس‌شویی کاربرد دارند.

تسمه تایمینگ: در دستگاه‌های صنعتی برای زمان‌بندی حرکت قسمت‌های مختلف دستگاه و همچنین برای انتقال نیرو کاربرد دارد.

 

 درادامه به شرح ویژگی‌های بعضی از این تسمه‌ها خواهیم پرداخت:

تسمه‌های ذوزنقه‌ای

تسمه‌های ذوزنقه‌ای روکش‌دار

 از این تسمه‌ها برای غلتک‌های معمولی استفاده می‌کنند. تسمه‌های روکش‌دار دارای قابلیت‌های بسیاری هستند که در قالب دسته‌های زیر جای می‌گیرند:

• توانایی ذوزنقه‌ای‌ها در انتقال نیروی مورد نیاز
• مقاومت در برابر گرما و روغن
• ضدالکتریسیتۀ ساکن

تسمه‌های ذوزنقه‌ای مخصوص

این تسمه‌ها دارای سه جز اصلی هستند:

1. قسمت لاستیک فشرده: در برابر گرماو فشار مقاوم است.
2. نخ‌های تسمه: وظیفه انتقال نیرو بین تسمه‌ها را دارد.
3. پارچه روکش: محافظت از تسمه در برابر عوامل محیطی

 

تسمۀ برزنتی

تسمه‌های برزنتی از ناشان پیداست که از جنس لاستیک و بزرنت هستند و در صنعت کاربردهای فراوانی دارند. عرض و ضخامت تسمه‌های برزنتی مشخص می‌کند که این تسمه‌ها چه تعداد لایه‌ای باید داشته باشند. از تسمه‌های برزنتی برای نقل و انتقال موادغذایی و صنعتی استفاد می‌شود. این تسمه‌ها در رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند.

مشخصات تخصصی تسمۀ برزنتی

این تسمه‌ها در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند. تسمه‌های برزنتی دارای سه لایۀ درونی میانی و بیرونی هستند که جنس لایه‌های میانی از نوع لاستیک است. وجود این مواد لاستیکی باعث افزایش مقاومت این تسمه‌ها دربرابر حرارت می‌شود.

 

تسمه‌های شیاردار

یاتاقان یا تسمه‌تایم

این تسمه قابلیت کنترل سوپ‌های موتور را دارد. تسمه تایمینگ میل لنگ را در موتور احتراق به میل بادامک متصل می‌کند تا بتواند باز و بسته شدن دریچه سوپاپ را کنترل کند. در موتورهای 4 زمانه سوپاپ‌ها باید در هر دو دور میل لنگ باز و بسته شوند که این کار بر عهده تسمه تایمینگ است. تسمه تایمینگ با دندانه‌های خود میل بادامک را همراه با میل لنگ به چرخش در می‌آورد.

 

تسمه چند خطی ساده

با کنار هم قرار گرفتن چند تسمه تک در کنار یکدیگر تسمه چند خطی حاصل می شود. این تسمه ها به وسیله ای نواری در قسمت بالایی به یکدیگر متصل شده و ایجاد یک تسمه تک می کنند. این تسمه ها دارای ویژگی هایی هستند که از جمله آن ها می توان به قابلیت آن ها دربرابر گرما و روغن، ضد الکتریسته ساکن، توانایی جذب شوک های ضربه ای و قدرت بالای آن ها اشاره کرد. از موارد کاربرد این تسمه ها می توان به استفاده از آن ها در ماشین آلات کشاورزی و دستگاه هایی که حالت شوک دارند اشاره کرد زیرا لرزش های تسمه می تواند باعث کاهش عملکرد دستگاه شوند.

 

موتور چگونه از تایم خود جدا می‌شود؟

یکی از دلایل زیر کافی است تا موتور از تایم خود خارج شود:

• پاره شدن تسمه تایمینگ بر اثر فرسایش در گذر زمان
• فاصله گرفتن دندانه های تسمه
• شل شدن تسمه تایمینگ

 

چه عواملی در پاره شدن تسمه و جدا شدن دندانه‌های آن دخیل هستند؟

• در حین عبور از سربالائی ها و یا سرعت گیرها اگر از دنده مناسب استفاده نشود فشار بالایی روی موتور و تسمه ایجاد می‌شود.
• خراب بودن تسمه سفت کن که در انتها سبب پاره شدن تسمه تایمینگ خواهد شد.
• اگر تسمه را خیلی محکم کنید در ابتدا تسمه سفت کن و سپس خود تسمه خراب خواهد شد.
• تسمه‌هایی با کیفیت پایین، قادر نیستند بارهای زیاد را تحمل کنند و به مرور زمان فرسوده می‌شوند.
• در هنگام خرید تسمه تایمینگ مطمئن شوید که هیچ گونه شکستگی در سطح آن وجود ندارد.

 

تسمه نقاله

از تسمه نقاله برای جابه‌جایی اشیاء استفاده می‌کنند. تسمه نقاله از سه قسمت مختلف ساخته شده است:

• لاستیک روکشی که در بالای تسمه قرار می گیرد:

بار بر روی این تکه قرار می‌گیرد در نتیجه لاستیک روکش باید از تسمه در برابر عوامل آسیب زای محیطی و سایش محافظت کند. لاستیک روکش می‌تواند از جنس طبیعی یا مصنوعی باشد.

• لاستیک روکشی که در پایین تسمه قرار می‌گیرد:

از این قسمت برای محافظت قسمت‌های مختلف دستگاه دربرابر سایش استفاده می کنند. پوشش بیرونی این تسمه باید با توجه به مسائل شیمیایی، اسیدی، دما و عوامل خوردگی و فیزیکی انتخاب شود.

• پارچه تسمه نقاله

پارچه تسمه دوام لازم را برای حمل کردن بارها فراهم می‌کند. برای تقویت کردن تسمه می توان از کتان، نایلون، فولاد و … استفاده کرد.

 

انواع تسمه‌های موجود در انبار پارس‌خورشید

• تسمه وی بلت
• تسمه شیاری
• تسمه دندانه‌ای
• تسمه‌های انتقال نیرو (پروانه)

 

تسمه‌ها از چه ساخته می‌شوند؟

کمی قبل ‌تر درباره جنس تسمه‌ها و ارتباطشون با کاربرد آنها را بررسی کردیم، حالا کمی بیشتر درباره‌شان می‌خوانیم. به‌طور کلی تسمه‌ها در دو نوع فلزی و غیرفلزی تولید می‌شوند. تسمه‌های فلزی و غیرفلزی در میزان استحکام کششی با یکدیگر متفاوت هستند. تسمه های غیر فلزی در بسته بندی وسایلی همچون مصالح ساختمانی، کاغذ و … کاربرد دارند. ولی از انواع فلزی در بسته‌بندی لوله، مس، آلومینیوم و صفحات فلزی استفاده می‌کنند.

از تسمه در ساختمان‌سازی و صنعت نیز استفاده می‌شود مانند بسته‌بندی بارهایی که سنگین هستند و یا در کابل تلفن و برق.

تسمه صنعتی توسط چه برندهایی تولید می‌شود؟

تسمه‌های صنعتی با توجه به تنوع بسیار گسترده ای از جنس و کاربری دارای تولید کننده های معتبر بسیار فراوانی در اقصی نقاط دنیا هستند. برخی از برند های تولید کننده تسمه اروپایی، آمریکایی هستند و برخی از تولید کنندگان مشهور، تسمه صنعتی آسیایی و حتی چینی هستند.

 

تسمه‌های تولیدی چین:

تسمه های تولید چین به سه دسته تقسیم می‌شوند: تسمه های تحت لیسانس که در واقع با توجه به پایین بودن هزینه تولید بسیاری برند های معتبر آمریکایی و اروپایی تسمه های تولیدی خود را تحت نام خود و در چین تولید میکنند که کیفیت این تسمه های صنعتی دقیقا مطابق با استاندارد های کارخانه مادر است. دسته دوم تولید کنندگان چینی تسمه صنعتی تولید کنندگانی هستند که تسمه را تحت برند چینی خود تولید میکنند که این دسته نیز با رعایت استاندارد های بین المللی محصولاتی با کیفیت بسیار بالا تولید می کنند. دسته سوم که کیفیت محصولات آنها تایید نمی‌شود تولید کنندگانی هستند که تسمه صنعتی طرح یعنی برگرفته از برندی معتبر با مارک معتبر تولید میکنند که استاندارد های یک تسمه معتبر را ندارد.

کدام برندها بیشترین سهم بازار را در تولید جهانی تسمه دارند؟

از بین تمام برندهای تولید کننده سه برند

• اپتی بلت OPTIBELT
• مگاداین MEGADYNE
• باندو BANDO بیشترین سهم عرضه را در بازارهای جهانی دارند.

هر یک از برندهای معتبر تولید کننده تسمه صنعتی با وجود گستردگی تنوع تولید در تولید نوع خاصی از تسمه شناخته شده تر هستند. شرکت مگاداین ایتالیا که به تولید انواع تسمه صنعتی از اواسط دهه شصت میلادی مبادرت دارد به تولید تسمه تایمینگ با حداکثر طول عمر و دقت شهرت دارد. شرکت اپتی بلت آلمان با سابقه ای 20 ساله در تولید تسمه های صنعتی و با بکار گیری تکنولوژی آلمان بعنوان قلب تپنده صنعت دنیا و دارا بودن استاندارد اداره صنایع آلمان از تولید کنندگان بنام تسمه های انتقال قدرت و تایمینگ در دنیا به‌شمار می‌آید. شرکت باندو ژاپن که فعالیت خود را از سال 1906 در توکیو آغاز کرده است تخصصا در زمینه تولید تسمه‌های انتقال قدرت برای ماشین آلات صنعتی مختلف فعالیت دارد و با به‌کارگیری صنعت رباتیک ژاپن دارای کارخانجاتی بسیار مدرن و تماما مکانیزه با بهره‌گیری از دقت رباتیک است که امروزه تسمه های تولیدی این شرکت معتبر در بیشتر کشورهای دنیا و در ماشین آلات‌صنعتی سبک و سنگین به‌کار گرفته می‌شود.

 

چگونه از کیفیت استاندارد تسمه صنعتی مطمئن شویم؟

با توجه به تنوع بسیار زیاد تسمه ها فاکتورهای مختلفی در تشخیص کیفیت آنها وجود دارد فاکتورهایی که در تشخیص کیفیت یک نوع تسمه موثر هستند گاهی در کیفیت تسمه صنعتی با نوع متفاوت کاملا بی اهمیت هستند. در بسیاری از تسمه های صنعتی با توجه به بار کمی که بر آنها وارد است در اغلب موارد عمری بیش از حد انتظار مصرف کننده داشته و کیفیت آنها با توجه به حساسیت کم کاری که دارند اهمیت چندانی ندارد. در موارد حساس تر مثل تسمه های انتقال قدرت و یا تسمه های تایمینگ کیفیت محصول از اولویت بالایی برخوردار است. شایان ذکر است در برخی انواع تسمه مانند تسمه های تایمینگ حتی یک نوع تسمه و تولید یک برند با توجه به المان ها و فیبرها و سیم هایی که در داخل تسمه بکار گرفته می‌شود یک نوع تسمه با شکل ظاهری برابر ممکن است دارای کیفیت و طول عمر کاملا متفاوت و قیمت هایی حتی تا چند برابر بالاتر نیز داشته باشد.

در خرید تسمه صنعتی با کاربری حساس مانند تسمه تایمینگ همواره پیشنهاد به خرید برند های معتبر مثل OPTIBELT, MEGADYNE, BANDO و برندهای معتبر دیگر است تا از صدمات احتمالی به قطعات داخلی سیستم جلوگیری به‌عمل آید. از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده کیفیت تسمه صنعتی عدم تغییر طول آن تحت بارگذاری و حرارت های عمومی کارهای صنعتی است. برخی برند های بزرگ از این سطح کیفیت تسمه پا فراتر گذاشته و تسمه های دما بالا که قابلیت کار در شرایط حرارتی بسیار بالا دارند نیز تولید نموده اند. حتی برخی برند ها امروزه تسمه های روغن کار یعنی تسمه صنعتی که خواص و مشخصات مکانیکی خود را در برخورد با روغن نیز حفظ می کند تولید کرده‌اند.

اطلاعات لازم جهت سفارش تسمه صنعتی و فاکتورهای موثر بر قیمت

جهت سفارش تسمه های صنعتی از آنجا که این ابزار دارای تنوع بسیار بالایی است یک سری اطلاعات فنی مورد نیاز است که باید بصورت دقیق مشخص شوند. برخی از این مشخصه ها بیانگر مشخصات مکانیکی و برخی دیگر بیانگر مشخصات و ترکیبات شیمیایی هستند (چرا که یکی از مهمترین فاکتورها در کیفیت تسمه ترکیبات شیمیایی آن است). برخی از این موارد به ترتیب اولویت به شرح زیر هستند:

• نوع تسمه صنعتی (تسمه تایمینگ، تسمه انتقال قدرت، تسمه نقاله و ....)
• ابعاد تسمه شامل طول، عرض، ضخامت و در مورد برخی تسمه ها مانند تسمه تایمینگ طول گام دنده ها، در مورد تسمه های آج دارد نوع و ارتفاع آج
• ترکیبات و افزونه ها: در برخی از انواع تسمه های صنعتی به منظور افزایش مقاومت های کششی و حرارتی در داخل آنها و یا بر روی سطح خارجی آنها افزونه هایی به شکل مواد شیمیایی و یا مفتول های فولادی اضافه می‌شود.
• برند تولید کننده

فاکتورهای موثر بر قیمت تسمه صنعتی، هم فاکتورهای ابعادی و هم فاکتورهای کیفیتی هستند. آنچه روشن است با افزایش متریال بکار رفته در تولید تسمه صنعتی قیمت آن نیز بالا میرود. از این رو با افزایش هر یک از ابعاد طولی، عرضی و ضخامتی تسمه قیمت آن نیز بالاتر میرود.

مهم‌ترین عواملی که بر قیمت تسمه تاثیرگذارند

از مهمترین فاکتورهای تاثیر گذار بر قیمت تسمه صنعتی عبارتند از:

• برند تولید کننده: بدون تردید برند تولید کننده تسمه صنعتی نه تنها موثر بر طول عمر مفید تسمه و تضمین طول عمر دیگر قطعات موثر بر تسمه می باشد و از فاکتورهای تاثیر گذار بر قیمت آن است
• حساسیت تولید: حساسیت تولید برخی انواع تسمه های صنعتی مانند تسمه تایمینگ و انتقال قدرت از دیگر انواع تسمه ها بالاتر بوده و تولید آنها نیز با بکار گیری دستگاه های دقیق تر، تکنولوژی بروز تر و با التزام زمان بیشتری صورت می پذیرد و از فاکتور های موثر بر قیمت تسمه می باشد.
• افرونه های تسمه صنعتی: افزونه های لایه های سطحی به منظور افزایش مقامت سایشی و بالا بردن ضریب اصطکاک و افزونه های داخلی که در بسیاری موارد مفتول های فلزی هستند از فاکتورهای دیگر تاثیر گذار بر قیمت تسمه صنعتی هستند.

 

حالا تقریبا با تسمه و عوامل تاثیرگذار برکیفیت و قیمت آن آشنا شدیم، اما از ما می‌شنوید، صرف دانستن این اطلاعات کافی نیست و بهتر است از کمک مشاوران فنی استفاده کنید. گروه صنعتی پارس‌خورشید از ابتدای راه انتخاب تسمه تا نصب و نگهداری آن همراه شما هستند. پارس‌خورشید نه تنها در تامین و واردات انواع تسمه فعال است بلکه سبد محصولاتش با انواع کاسه نمد، بلبرینگ، زنجیرهای صنعتی و تجهیزات برق صنعتی پر شده است. همین حالا تماس بگیرید.