کاربردهای مختلف انواع کلیدها را می‌توان در صنعت برق دید. برای انتخاب صحیح این کلیدها در کاربردهای مختلف باید انواع آن را شناخت و توانایی‌های آن‌ها را به خوبی تفکیک کرد. اگرچه کلیدهای مختلف شباهت‌های زیادی می‌توانند داشته باشند اما، علم به تفاوت‌های اساسی آن‌ها است که انتخاب صحیح را رقم خواهد زد. با ما همراه باشید تا تفاوت‌های اساسی دو کلید پرکاربرد مینیاتوری و کامپکت را بررسی کنیم.
کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker (MCB))
کلید مینیاتوری یک از تجهیزات حفاظتی است که از آسیب به مدار در شرایط اضافه بار و اتصال کوتاه جلوگیری می‌کند. این کلیدها دو مکانیزم حرارتی و مغناطیسی دارند که به ترتیب در شرایط اضافه بار و اتصال کوتاه عمل می‌کنند.
- در شرایط اضافه بار، نوار فلزی گرم شده و با انحراف خود باعث قطع MCB می‌شود.
- در شرایط اتصال کوتاه، جریان زیاد اتصال کوتاه که از مینیاتوری عبور می‌کند، باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی بزرگ می‌شود و مدار را قطع می‌کند.
شکل 1- کلید مینیاتوری یا MCB
کلید کامپکت (Molded Case Circuit Breaker (MCCB))
MCCB وسیله‌ای است که به طور خودکار مدار الکتریکی را در شرایط غیرعادی شبکه مانند اضافه جریان، اضافه‌بار و اتصال کوتاه خاموش می‌کند. این تجهیز علاوه بر اینکه برای کاربردهای صنعتی و تجاری مناسب است، فضای کمی اشغال کرده و تعمیر ونگهداری آن آسان است.
MCCBها دو قسمت اصلی شامل المان حرارتی و المان مغناطیسی دارند تا بتوانند وظیفه‌ی قطع مدار را در شرایط اضافه بار و اتصال کوتاه به خوبی انجام دهند.
المان حرارتی این تجهیز شامل دو فلز است که با تغییر دمای MCCB منبسط و منقبض می‌شود. در المان مغناطیسی، کنتاکت اجازه می‌دهد تا جریان از طریق مدار عبور کند. اما با افزایش جریان از مقدار از پیش تعیین شده، کنتاکت‌ها باز می‌شوند. بنابراین، مدار از منبع اصلی جدا شده و تجهیزات را از آسیب محافظت می‌کند. کلید کامپکت یک سوئیچ دارد که با استفاده از آن می‌توان به صورت دستی باعث قطع مدار شد.
شکل 2- کلید کامپکت یا MCCB
تفاوت‌های اساسی کلید مینیاتوری و کلید کامپکت
- کلیدهای کامپکت سه حالت قطع، وصل و تریپ دارند اما کلیدهای مینیاتوری تنها دو حالت قطع و وصل دارند. سه حالته بودن کلیدهای کامپکت باعث می‌شوند حالت تیریپ به راحتی قابل تشخیص باشد اما در حالت قطع کلیدهای مینیاتوری تفاوتی در قطع توسط کاربر یا تیریپ وجود ندارد.
- مدار خروجی کلید مینیاتوری ثابت است در حالی که در کلید کامپکت قسمت‌های متحرک وجود دارد.
کلیدهای مینیاتوری تا رنج 100 و 120 آمپر موجودند، در حالی که کلیدهای کامپکت تا رنج 1600 تا 2500 آمپر در دسترس هستند.
- نکته: جریان قطع حداکثر جریانی است که قطع‌کننده می‌تواند بدون اختلال قطع کند.
- در کلید مینیاتوری قطع و وصل از راه دور امکان‌پذیر نیست در حالی که در کلید کامپکت با استفاده از سیم شنت می‌توان کلید را قطع و وصل کرد.
- کلید مینیاتوری عمدتا در مدار با جریان کم استفاده می‌شود در حالی که کلید کامپکت برای مدار با جریان بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کلید مینیاتوری برای مصارف داخلی و مسکونی فشار ضعیف و کلید کامپکت در صنایع بزرگ استفاده می‌شود.
- حداکثر ظرفیت اتصال کوتاه یک کلید مینیاتوری 15 کیلوآمپر است در حالی که حداکثر ظرفیت اتصال کوتاه یک کلید کامپکت 85 کیلوآمپر است.
- ویژگی‌های تیریپ یک کلید مینیاتوری ثابت و از پیش تنظیم شده است. اما ویژگی‌های یک کلید کامپکت می‌تواند بر اساس کاربرد متفاوت باشد.
سخن نهایی
شناسایی انواع گوناگون تجهیزات صنعت برق و شرح وظایف و کاربردهای آن‌ها بخش مهمی از متخصص شدن در این حوزه است. علم به تفاوت‌های یک تجهیز با سایر تجهیزات باعث ایجاد نگاه تخصصی برای انتخاب صحیح اجزای یک سیستم می‌شود. این که در چه کاربردی کدام تجهیز بهترین گزینه است سوالی است که پاسخ آن تنها با آموزش صحیح و اندوختن تجربه‌های صنعتی به دست می‌آید. ما این دو گزینه را در دوره‌های آکادمی ماهر فراهم کرده‌ایم، تا با این دوره‌ها بتوانید هم خوب آموزش ببینید هم نکاتی که اساتید ماهر از دل صنعت به دست آورده‌اند را به دست آورید.
با ماهر همراه شوید تا سال‌ها تجربه را در قالب دورههایی مانند
- دوره‌ی برق صنعتی ماهر (آموزش صفر تا صد تابلو برق)
- دوره‌ی اتوماسیون کار ماهر
- دوره‌ی اتوماسیون صنعتی تکمیلی (آموزش لودسل، کنترل‌کننده‌ی PID و انکودر)
- دوره‌ی آموزش درایو من ماهر
به دست آورده و در صنعت حرفی برای گفتن داشته باشید.
بهترین تصمیم شغلی خود را بگیرید و مسیر پیشرفت را در صنعت برق برای خود انتخاب کنید. آکادمی ماهر سال‌ها تجربه در زمینه‌ی آموزش برق و اتوماسیون صنعتی دارد که می‌تواند شما را در راه درآمدزایی از صنعت همراهی کند.
مطالب سایت ماهر در قالب مقالات و ویدئوها تاییدی است برحرفه‌ای بودن تیم آکادمی. با مطالعه‌ی این مطالب به 20000 دانش‌پذیر ماهر بپیوندید.
از جمله مقالات منتشر شده توسط تیم آکادمی ماهر:
- سیگنا‌ل‌های استاندارد الکتریکی چیست؟
- 6 تصور غلط افراد از اینورتر یا درایو.
- الکتروموتور و اجزای آن
- درایو چیست و چه مزایایی برای ما ایجاد می‌کند؟
- چرا اتوماسیون صنعتی؟
و مقاله‌های کاربردی دیگر .
"تربیت نیروی ماهر رسالت ماهر است."
icons at the top right corner of the subsection.